Las tierras del dolor. Yo jomú nu ú'ú
eBook - ePub

Las tierras del dolor. Yo jomú nu ú'ú

  1. 140 páginas
  2. Spanish
  3. ePUB (apto para móviles)
  4. Disponible en iOS y Android
eBook - ePub

Las tierras del dolor. Yo jomú nu ú'ú

Detalles del libro
Vista previa del libro
Índice
Citas

Información del libro

El autor nos ofrece múltiples atardeceres y la esencia de su vida desde el nacimiento hasta la muerte. Nos lleva por la tierra que es paridora de plantas y de vida a la vez que se convierte en una enorme mortaja que recibe a los muertos. En sus poemas nos remonta en el tiempo y en las esencias vitales de su ser que lo mismo nos dice de ausencias y presencias que describen la manera en que la tarde se pierde en el tiempo. Francisco Antonio León Cuervo nació en Santa Ana Nichi, Estado de México, en 1987. Narrador, poeta, investigador y traductor mazahua. Desde 2011 ha traducido a la lengua mazahua diversas leyes y convenios internacionales con instituciones como INALI, SEDESOL, CNDH, entre otras.

Preguntas frecuentes

Simplemente, dirígete a la sección ajustes de la cuenta y haz clic en «Cancelar suscripción». Así de sencillo. Después de cancelar tu suscripción, esta permanecerá activa el tiempo restante que hayas pagado. Obtén más información aquí.
Por el momento, todos nuestros libros ePub adaptables a dispositivos móviles se pueden descargar a través de la aplicación. La mayor parte de nuestros PDF también se puede descargar y ya estamos trabajando para que el resto también sea descargable. Obtén más información aquí.
Ambos planes te permiten acceder por completo a la biblioteca y a todas las funciones de Perlego. Las únicas diferencias son el precio y el período de suscripción: con el plan anual ahorrarás en torno a un 30 % en comparación con 12 meses de un plan mensual.
Somos un servicio de suscripción de libros de texto en línea que te permite acceder a toda una biblioteca en línea por menos de lo que cuesta un libro al mes. Con más de un millón de libros sobre más de 1000 categorías, ¡tenemos todo lo que necesitas! Obtén más información aquí.
Busca el símbolo de lectura en voz alta en tu próximo libro para ver si puedes escucharlo. La herramienta de lectura en voz alta lee el texto en voz alta por ti, resaltando el texto a medida que se lee. Puedes pausarla, acelerarla y ralentizarla. Obtén más información aquí.
Sí, puedes acceder a Las tierras del dolor. Yo jomú nu ú'ú de Francisco Antonio León Cuervo, Eduardo Matos Moctezuma en formato PDF o ePUB, así como a otros libros populares de Littérature y Poésie. Tenemos más de un millón de libros disponibles en nuestro catálogo para que explores.

Información

Año
2020
ISBN
9786075475202
Edición
1
Categoría
Littérature
Categoría
Poésie

Nu zakjú ñe naño ne’e

De la vida y otros deseos

Yo Ch’ïji

Texe ri mb’úrú k’o na ch’ïji,
nuzgo mi pesi na ch’ïji,
ñeje texe in ch’ïjigo
mi ngeje naja nu:
ra tee texe yo pa’a.
Dya pärgo jek’o ngeje nu zak’ú,
mbe ri kjijñi k’o ri b’úb’úba.
Ñe ma xi texetrjo ri ngeje na ch’ïji,
ri dakú pokú a nu jënse k’o ro ch’ïjizú.

Sueños

Todo empieza con un sueño,
yo tenía un sueño,
y todos mis sueños
se resumían en uno solo:
crecer cada día.
No sé qué es la vida,
pero me atrevo a creer que estoy vivo.
Y si todo esto fuese sólo un sueño,
agradezco al universo por haberme soñado.

Nu na majña

Ro mbúrú ma ro jñanra in ti’mi,
yo na nra’a, yo na zezhi,
nujio ko mi zezhi mba ra nuts’k’o,
mba ra ma ra ngeje na punkjú
otjo dya ra mbonkue.
Ro mbúrú ma ro jñanra na jë’ë,
mi janra na jense,
mba ma ra otjo dya ra kuichi in nzho’o,
nu juensi e jiarú otjo dya ra ú’ú kja in nzho’o.
Ro mbúrú ma ro nzhodú kja jomú,
kja yo ñúnú zapjú, kja yo nrajñiñi,
kja yo bat’ú ñe yo kot’ú,
mba ma ra nzhogú
nu ñiji dya ra mbonkue.
Ro mbúrú ma ro b’úb’ú ko yo te’e,
yo zo’ojña, yo s’iya, yo xichijñi ñe yo potunte,
nujio ko ro kijñi mi ngeje yo jonte’e,
mba ra jizhiji, mba ra ngeje z’akjaji.
Ro mbúrú ma ro jiodú yo kjimi,
nujio ko b’úb’ú kja yo nitsimi ma xi kja jense,
a nu ko pesi in b’edye ñe in jñiñi,
a nujio ko ro kja’a nu xoñijomú ñe nu nrajense,
mba ro onú ¿Jango ro kja’aji?
mba ra pärä ¿Jango ri ngeje?
Ro mbúrú ma ro mama yo bezhe,
nu ko mi jña yo ts’ita,

El primer eco

Empecé por contar mis pasos,
los más largos, los más difíciles,
los que me costaban más trabajo,
para que cuando fueran muchos
ya estuviera acostumbrado.
Empecé por mirar lejos,
cada vez más alto,
para que cuando ya no parpadeara,
la luz del sol no lastimara mis ojos.
Empecé por recorrer el mundo,
recorrí sus puertos, sus ciudades,
también sus valles y sus barrancas,
para que cuando emprendiera el regreso
el camino no fuera cansado.
Empecé por conocer a los hombres,
a los poetas, amantes, locos y homicidas,
a los que me inspiraban confianza,
para aprender de ellos, para imitarlos.
Empecé por buscar a los dioses,
a los de los templos o los del cielo,
al de mis padres y el de mi pueblo,
a los que crearon al mundo y al universo,
para preguntarles ¿Cómo le hicieron?
para saber ¿Cómo entenderlo?
Empecé por narrar los cuentos,
los que escuché de los viejos,
nu ko ro jizhi kja in xixkjuajma,
mba ro kjijñiji,
mba ro áráji.
Ro mbúrú ma ro mbeñe in kje’e,
nujio mi jueme, nujio mi májá,
nujio mi pesi na punkjú mbeñe,
nujio nanio pa’a dya ne’e ro jiombeñe,
nujio ro kja’aji ts’itago,
nujio mi jizhigo.
Ro mbúrú ma ro kúatú in t’iji,
yo na nra’a, yo mi ngot’iji,
nu ko mi pärä ko dya so’o ro kja’a,
nujio mi ngeje z’akja seje,
nujio mi zezhi z’akja in sü’ü,
nujio otjo dya chjébi kja in mbuxa,
ñe nujio ro jiezhi kja na juarú
nuja otjo dia mi ne’e ro pongú.
Jo ro séjé na punkjú pa’a,
nujio ro ma’a ñe nanio ro sájá,
ñe z’akjanu, texe yo nzhé’é mi ma’a,
mi nichi ma mi nguarú nu nrajme,
mi chunújio nu mbejñe e nanio pa’a,
e nanio ts’ita, e naño nrajme.
Ñe ri nguarú ma ro bezhi in ñiji,
yo na nra’a, yo naje’e,
nujio ko mi jizhi nu ñiji kja in ngumú,
z’akjanu mi ngeje na punkjú
a ro jiombeñe.
los que leí en mis libros,
para que la gente los imaginara,
para que me escucharan.
Empecé por recordar mis años,
los más tristes, los más alegres,
los que traían muchos recuerdos,
los que a menudo no quería olvidar,
los que me fueron haciendo viejo,
los que me fueron volviendo sabio.
Empecé por guardar mis sueños,
los más grandes, los más frustrados,
los que sabía que no podría cumplir,
los que se miraban como las estrellas,
los que pesaban como mis miedos,
los que no cabían en mis bolsillos,
y los que abandoné en una caja
de donde no los debía sacar.
Luego muchos días vinieron,
los mismos se fueron y otros llegaron,
e igual que todos, cada tarde se marcharon,
saciados de consumir al tiempo,
llevando consigo el recuerdo de otros días,
de otros viejos, de otros tiempos.
Y acabé por perder mis pasos,
los más marcados, los visibles,
los que me mostraban el camino a casa,
porque como fueron muchos
ya los había olvidado.
Ro nguarú ma mi b’extjo ro jñanra,
ngextjo a jomú ngextjo mi potú,
z’akja ma dya ro kuichi in nzho’o
nu sibi e jiarú o juench’e in nzho’o.
Ro jiezi in nzhodú kja jomú,
ro jiezi yo b’untrezi ñe yo búu,
z’akja ro nzhodú na punkjú
a mi mbonkue.
Ro jiezi a yo te’e,
a yo mejñi, yo tï’ï, yo xinchijñi ñe yo potuts’e,
nujio ko ngextjo mi juejme,
otjo dya so’o ra jizhi nujio,
otjo dya ne’e ra nge z’akjaji.
Ro jiezi jiodú a yo kjimi,
nujio ko mi ngans’a yo nitsimi ñe nu jense,
ro jiezi a nu ko téjé in jñiñi,
otjo dia ro kjaji nu jomú ñe nu nrajense
ri ngeje na punkjú mba nujio,
nujio otjo dya pärä jango ri ngeje.
Ro jiezi in bezhe,
nujio ro mama yo ts’ita,
nujio ro xorú kja in xixkuajma,
nujio otjo dia mi májá,
otjo mi b’úb’ú na te’e ko ne’eji.
Ro nguarú ma ro jiombeñe yo kje’e,
nujio ko ro kjobú ma mi jingua,
nujio k...

Índice

  1. Portada
  2. Título de la Página
  3. Copyright Página
  4. Índice
  5. Prólogo
  6. Nu zakjú ñe naño ne'e: De la vida y otros deseos
  7. Nu s'iya ñe naño ú'ú: Del amor y otras tempestades
  8. Nu májá ñe naño na jo'o: De la felicidad y los pequeños placeres
  9. Nu nru'u ñe ñaño 'ue: De la muerte y otros lamentos